Twee musea op 1 dag bezoeken doe ik eigenlijk liever niet,
kunst heeft bij mij tijd nodig om te resoneren. Maar ik maak een
uitzondering voor het werk van Mark Rothko in het Haags Gemeentemuseum en
New Horizons van Bruno van den Elshout in Panorama Mesdag.
Mark Rothko (1903-1970) ) werd geboren in Rusland en
emigreerde met zijn ouders op zijn tiende naar Amerika. Toen zijn studie aan
Yale niet lukte besloot hij al gauw dat hij kunstenaar wilde worden. Vanaf de
jaren vijftig tot hij zichzelf van het leven beroofde in 1970, schilderde hij
voornamelijk de kleurvlakken die hem wereldberoemd maakten. Er zijn vlakken in
alle kleuren van de regenboog maar ook in grijstinten en zware zwarten.
Er staat een lange rij verwachtingsvolle bezoekers voor het
Gemeentemuseum, ik hoor verschillende nationaliteiten. Deze drukte maakt dat ik
nog nieuwsgieriger word naar de aantrekkingskracht van deze kunstenaar. Ik ken
het werk van Rothko, maar heb nooit een overzichtstentoonstelling gezien met
enkel zijn werk. Waarom is Rothko zo populair? Volgens een Amerikaan, die samen
met zijn dochter naast mij van schilderij naar schilderij loopt, is dat vooral
vanwege de indringende kleuren. Rothko was daar ook erg mee bezig, met het
effect van zijn kleurgebruik op mensen. De dochter van eind twintig vertelt mij
met stralende ogen dat haar bezoek aan de Rothko Chapel in Houston (Texas, waar
ze vandaan komen) haar een bijna spirituele ervaring bezorgde. Eveneens iets
wat Rothko maar al te graag wilde veroorzaken. 'En de afmeting,' voegt de vader
toe. Veel van de schilderijen zijn behoorlijk groot. 'Makes you want to
jump right in,' zegt hij tamelijk serieus.
Door de enorme drukte in het museum beleef ik niet het 1 op
1 gevoel wat Rothko nastreefde. Dat is jammer, het lijkt mij een geweldige
ervaring om in een lege museumzaal tegenover een Rothko te staan. Toch is de tentoonstelling
een aanrader, het werk heeft een intensiteit die je gezien moet hebben. Gevoeld
moet hebben. Beleefd moet hebben.
Door naar Panorama Mesdag voor de tentoonstelling New
Horizons. Kunstenaar Bruno van den Elshout (1979) fotografeerde een jaar lang
ieder uur (!) de horizon van de Noordzee vanaf het dak van een hotel in
Kijkduin. Een briljant gegeven en na de drukte in het Gemeentemuseum kom ik
hier, turend naar de horizon, helemaal tot rust. Pas later begrijp ik dat Rust
en Ruimte het thema was van de kunstenaar toen hij begon met dit project.
Er
zijn vlakken in alle kleuren van de regenboog maar ook in grijstinten en zware
zwarten. Ah! Net als bij Rothko, maar met een ander effect. Niet indringend maar rustgevend. Soms is de horizon een vlijmscherpe
lijn tussen de gelijkwaardige verdeling van de elementen lucht en zee. Op
andere momenten is alles rood. Of paars. Op een foto is de zee blauw en de
lucht grijs. Op de foto ernaast die 1 uur later is genomen is het andersom, de
zee grijs en de lucht blauw. (zie afbeelding hier onder)
De horizon 8.785 maal gefotografeerd en niet 1 maal
hetzelfde. Het is intrigerend en de beste tip die ik kan geven: 'Ga kijken
en zet al je zintuigen open!'
De tentoonstelling New Horizons is verlengd t/m 8 maart en
de kunstenaar is regelmatig aanwezig. Er zijn ook lezingen en andere
activiteiten. De tentoonstelling van Mark Rothko is te zien tot 1 maart.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten